ರೆಪೋ ದರ ಏರಿಕೆ ಪರಿಣಾಮ ನಿಭಾಯಿಸುವುದು ಹೇಗೆ?

ಭಾರತದ ಅರ್ಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಯಾವುದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಿಸರ್ವ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ದೇಶದ ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ನಿಯಂತ್ರಣ ಭಾಗವಾಗಿ ಹಾಗೂ ಹಣದುಬ್ಬರದಂತಹ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟಗಳನ್ನು ಹತೋಟಿಗೆ ತರುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ಮಾಡುವ “ರೆಪೋ ಬಡ್ಡಿ’ ದರ, ಕಾರ್ಪೋರೆಟ್‌ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಜನಸಾಮಾನ್ಯನ ತನಕ ಅದರ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹಾಗೂ ಪರೋಕ್ಷ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ರೆಪೋ ದರ ಹೆಚ್ಚಿಸಿದಾಗ ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಹಣದುಬ್ಬರ ಸಮಸ್ಯೆ ಹತೋಟಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿದಾಗ ತುಂಬಾ ನಿಧಾನಗತಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುವ ಅರ್ಥಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತೆ ಪುನಃಶ್ಚೇತನಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದು ಇದರ ಹಿಂದಿರುವ ಊಹೆ.

ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌, ಮೇ 4ರಂದು, ರೆಪೊ ಬಡ್ಡಿ ದರವನ್ನು ಶೇ. 4ರಿಂದ 40 ಬೇಸಿಸ್‌ ಪಾಯಿಂಟ್‌ ವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸಿ ಶೇ. 4.4ಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿತ್ತು. ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಬಂದ ನಿರ್ಧಾರ ಇದಾದರೂ, ಅಮೆರಿಕದ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್‌, ಫೆಡರಲ್‌ ರಿಸರ್ವ್‌ ಕೂಡಾ ತನ್ನ ಹಣಕಾಸು ನೀತಿಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಏರುತ್ತಿರುವ ಹಣದುಬ್ಬರ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಅರ್ಧ ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಬಡ್ಡಿ ದರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿರುವುದರ ಪೂರ್ವಭಾವಿಯಾಗಿ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಈ ನಿರ್ಧಾರ ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆರ್‌ಬಿಐನ ರೆಪೋ ದರಗಳ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ವಿಶ್ಲೇಷಿಸಿದಾಗ ಕಂಡುಬರುವ ಗಮನಾರ್ಹ ಅಂಶವೆಂದರೆ, ಇತ್ತೀಚಿನ ಎರಡು ವರ್ಷದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ರೆಪೋ ದರವೇ ಕಳೆದ ಎರಡು ದಶಕದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದ ರೆಪೋ ದರ ಎಂಬುದು. ಕೊರೊನಾ ಬಂದ ಆರಂಭದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಹದಗೆಡುವ ಹಂತದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಶೇ.4.4ರ ರೆಪೋ ದರವನ್ನು ಶೇ.4ಕ್ಕೆ ತಗ್ಗಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಮತ್ತೆ ಹಣದುಬ್ಬರ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಅದೇ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಏರಿಸಲಾಗಿದೆಯಷ್ಟೇ.

ಏನಿದು ರೆಪೋ ದರ?: ರೆಪೋ ದರವು ಆಯಾ ದೇಶದ ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ (ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್‌ ಬ್ಯಾಂಕ್‌) ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಹಣದ ಕೊರತೆಯಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗುವ ಸಾಲದ ಮೇಲೆ ಹೊರಿಸುವ ಬಡ್ಡಿದರವಾಗಿದೆ. ದೇಶದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಈ ರೆಪೋ ದರವನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹಿಂದೆ ಪ್ರತಿಪಾದಿತವಾದ ಮೂಲ ಸಿದ್ಧಾಂತವೆಂದರೆ, ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಹಾಗೂ ಆರ್ಥಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಹಣದ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಮೂಲದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು.

ಬಡ್ಡಿ ದರ ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಗ್ರಾಹಕರಲ್ಲಿ ಸಾಲ ಪಡೆಯುವ ಉತ್ಸಾಹ ಕುಗ್ಗಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಹರಿಯಬಹುದಾದ ಸಾಲಕ್ಕೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣವನ್ನು ಈ ಮೂಲಕ ತಡೆಯುವುದು ರೆಪೋ ಬಡ್ಡಿ ದರ ವೃದ್ದಿಯ ಉದ್ದೇಶ. ಅದೇ ರೀತಿ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮುಗ್ಗರಿಸಿದಾಗ ಆರ್‌ಬಿಐ ಬಡ್ಡಿ ದರವನ್ನು ಇಳಿಸಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಅರ್ಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹಣ ಹರಿಯಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಆರ್‌ಬಿಐಯಿಂದ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕಡಿಮೆ ದರದಲ್ಲಿ ಹಣವನ್ನು ಎರವಲು ಪಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಹಣವನ್ನು ಪ್ರವಹಿಸುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ರೆಪೋವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು, ಕೇಂದ್ರ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳ ಸಾಲ ನೀಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಹಾಗೂ ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡು ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಗ್ರಾಹಕರ ಮೇಲೇನು ಪರಿಣಾಮ ?: ಆರ್‌ಬಿಐ ರೆಪೋ ದರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೊಡನೆ, ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ ವಲಯವು ಸಾಲ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಡ್ಡಿ ದರಗಳನ್ನು ಅದೇ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ದೇಶದ ಪ್ರಮುಖ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಇದರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಗ್ರಾಹಕರ ಮೇಲೆ ಹೇರುವ ಮೂಲಕ ತಮ್ಮ ನಿವ್ವಳ ಬಡ್ಡಿ ಲಾಭಾಂಶದ ಮೇಲಾಗುವ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಇ ಎಂ ಐ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಯಥಾವತ್‌ ಗ್ರಾಹಕರಿಂದ ವಸೂಲಿ ಮಾಡತೊಡಗಿವೆ. ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ರೆಪೋ ದರ ಆಧರಿತ ಗೃಹ ಸಾಲಗಳು ಅಥವಾ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಸಾಲಗಳಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ತತ್‌ಕ್ಷಣದಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರುವಂತೆ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಬಾಹ್ಯ ಮಾನದಂಡದ ಸೂಚ್ಯಂಕವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಫ್ಲೋಟಿಂಗ್‌ ದರದ ಸಾಲಗಳ ಮೇಲಿನ ಬಡ್ಡಿದರಗಳನ್ನು ಅಂತಿಮಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಬಡ್ಡಿ ದರದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಬಹು ಬೇಗನೆ ಗ್ರಾಹಕರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೆಪೋ ದರ ಬದಲಾದಾಗ ಹೊಸದಾಗಿ ಮಂಜೂರಾಗುವ ಸಾಲಗಳು ಹೇಗಿದ್ದರೂ ಹೊಸ ಬಡ್ಡಿ ದರದಲ್ಲೇ ಇಎಂಐಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಾಲಗಳ ಬಾಕಿ ಇರುವ ಅಸಲು ಮೊತ್ತದ ಮೇಲೆ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಬಡ್ಡಿ ದರದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಮುಂದೆ ಪಾವತಿಗೆ ಬಾಕಿ ಇರುವ ಕಂತುಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವಂತೆ ಹಂಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಎಎಂಐ ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ತುಸು ವೃದ್ದಿಯಾಗಿತ್ತದೆ. ತತ್ಪರಿಣಾಮ ಉಳಿತಾಯದ ಮೇಲೂ ತುಸು ಹೊಡೆತ ಬೀಳುತ್ತದೆ.

ತುಸು ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಉದಾಹರಣೆಯೊಡನೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ, ನಿಮ್ಮ ಸಾಲದ ಮೊತ್ತ ರೂಪಾಯಿ 25 ಲಕ್ಷ ಎಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಿ. ಶೇ.8ರ ಬಡ್ಡಿ ದರದಲ್ಲಿ ಮುಂದಿನ 15 ವರ್ಷದ ಕಂತುಗಳ ಮೇಲೆ ಕೊಡಬೇಕಾಗುವ ಇಎಂಐ 23,891 ರೂ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ ರೆಪೋ ಬಡ್ಡಿ ದರ ವೃದ್ದಿಯಾದ ಪರಿಣಾಮ ಅದೇ ಸಾಲದ ಇಎಂಐ 24,472 ರೂ. ಆಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಪಾವತಿ ಎಲ್ಲ ವರ್ಗದ ಗ್ರಾಹಕರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.

ರೆಪೋ ದರ ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ನಿಶ್ಚಿತ ಠೇವಣಿ (ಎಫ್‌ಡಿ) ದರಗಳನ್ನು ವೃದ್ಧಿಗೊಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದ ಜನರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಖರ್ಚುಮಾಡಲು ಅಧಿಕವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಹಣ ಹೂಡಿಕೆಯಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ ವಲಯಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ರೆಪೋ ದರ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಹಣದುಬ್ಬರ ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಇನ್ನೊಂದು ಮಾರ್ಗೋಪಾಯ.

ರೆಪೋ ದರದಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಪರಿಣಾಮವು ಎಲ್ಲ ವಲಯಗಳ ಮೇಲೆ ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬಂಡವಾಳ ಸರಕುಗಳು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಂತಹ ಬೃಹತ್‌ ಕೈಗಾರಿಕ ವಲಯಗಳು ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಂಡವಾಳವನ್ನು ಸಾಲದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕ್ರೋಡೀಕರಿಸುವುದರಿಂದ ಅವು ಪೂರೈಕೆ ಮಾಡುವ ಸರಕು ಸೇವೆಗಳ ಬೆಲೆಗಳೂ ತುಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತವೆ. ಅದುವೇ ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಂತಹ ಕಡಿಮೆ ಸಾಲ ಪಡೆಯುವ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಮೇಲೆ ಇದು ಅಷ್ಟಾಗಿ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರದು.

ಬಡ್ಡಿ ಹೊರೆ-ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸುವುದು?: ಬಡ್ಡಿ ದರದ ಏರಿಕೆ ಎಲ್ಲ ವರ್ಗದ ಜನರ ಮೇಲೆ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಅಥವಾ ಪರೋಕ್ಷ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ತಟಸ್ಥಗೊಳಿಸಲು, ಪ್ರತೀ ವರ್ಷ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಸಾಲದ ಅಸಲು ಮೊತ್ತದ ಪಾವತಿಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸಬಹುದು. ನೀವು ವರ್ಷ ಹನ್ನೆರಡು ಕಂತುಗಳ ಬದಲು ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಕಂತು ಹೆಚ್ಚಿಗೆ ಪಾವತಿಸಿ. ಸಾಲ ಪಡೆದ ಆದ್ಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲೇ ಇದನ್ನು ರೂಢಿ ಮಾಡಿದರೆ ದೀರ್ಘ‌ಕಾಲದ ಸಾಲದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ಕಂತುಗಳು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಉಳಿತಾಯವಾಗುತ್ತವೆ.

ಇಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಇಂದು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್‌ ವ್ಯವಹಾರ ಹಿಂದಿನಂತಲ್ಲ. ಪ್ರಬಲ ಪೈಪೋಟಿ ಇರುವ ಕ್ಷೇತ್ರವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಸಾಲದ ಬಡ್ಡಿ ದರವನ್ನು ಸಾಕಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ದರಕ್ಕೆ ಸಿಗುವಂತೆ ಮಾತುಕತೆ ಮಾಡಿ ಪಡೆಯುವುದರಿಂದಲೂ ರೆಪೋ ದರ ಏರಿಕೆಯಾದಾಗ ಬಹಳಷ್ಟು ಹೊಡೆತ ಬೀಳುವುದನ್ನು ತಡೆಯಬಹುದು. ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಯೋಚಿಸಿ. ಮೇಲಿನ ಯಾವುದೇ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳು ನಿಮಗೆ ಸರಿಹೊಂದದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ಸಾಲದ ಇಎಂಐ ಎಷ್ಟು ತುಟ್ಟಿಯಾಗಿದೆಯೋ ಅಷ್ಟು ಮೊತ್ತವನ್ನು ಅನಗತ್ಯ ಖರ್ಚು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿಮ್ಮ ತಿಂಗಳ ಬಜೆಟ್‌ ಸರಿದೂಗಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಜನೆ ಮಾಡಿ. ನಿಮ್ಮ ಯಾವುದಾದರೂ ಮಹತ್ವದ ವೆಚ್ಚದಾಯಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನೂ ಮುಂದೂಡಬಹುದು.

– ಪ್ರಮೋದ ಶ್ರೀಕಾಂತ ದೈತೋಟ