ಎಲ್ಲಿ ಹೋದಿರಿ ತಳ್ಳುಗಾಡಿಗಳೇ… 

ಎರಡು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ,  ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದ ಹೊಸದರಲ್ಲಿ ಗೋಕುಲಂ ಬಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದೆವು. ಅದುವರೆಗೆ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ  ಅಡಿಕೆ ತೋಟಗಳ ಮಧ್ಯೆ ದೂರದೂರದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಿದ್ದ ಹೆಂಚಿನ ಒಂಟಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೋಡಿ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ನನಗೆ ನಗರದ ಬಡಾವಣೆಯ ಬದುಕು ಹೊಸ ಅನುಭವಗಳನ್ನು ಮೊಗೆಮೊಗೆದು ಕೊಟ್ಟಿತ್ತು.
ಲವಲವಿಕೆಯಿಂದಿದ್ದ ಬಡಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಹೃದಯ  ನೆರೆಹೊರೆಯವರೂ ಇದ್ದು ಆರಾಮವಾಗಿದ್ದೆವು. ಬೆಳಗಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಹಿಂದಿನ ಮನೆ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಸೈಕಲ್‌ ಟ್ರಿಣ್‌ಗುಟ್ಟಿದರೆ ಹಾಲಿನವನು ಬಂದ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ಪಾತ್ರೆ ರೆಡಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಮನೆ ಮುಂದೆ ಆತ ಬರುತ್ತಿದ್ದ. ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ “ಮೊಲ್ಲೇ ಮರ್ಲೆಜಾಜಿ ಹೂವೇ’ ಎಂದು ಕೂಗುತ್ತ ತನ್ನ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಿದಿರಿನ ದೊಡ್ಡ ತಟ್ಟೆಯನ್ನು ಇರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೂ ಮಾರುವ ಅಜ್ಜಿಯ ಸರದಿ. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಸೈಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬರುವ ಪೇಪರ್‌ ಹಾಕುವ ಹುಡುಗನು ಪೇಪರ್‌ ಅನ್ನು ಸುರುಟಿ ಕೊಳವೆಯಂತೆ ಮಾಡಿ, ಕೆಳಗಡೆಯಿಂದಲೇ ನಮ್ಮ ಬಾಲ್ಕನಿಗೆ ಎಸೆಯುತ್ತಿದ್ದ.

ಇನ್ನೂ ಏಳು ಗಂಟೆ ಆಗುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ  ದಂಟೀನ್‌ ಸೊಪ್ಪು , ಪಾಲಕ್‌ ಸೊಪ್ಪು, ಮೆಂತ್ಯ ಸೊಪ್ಪು ಎಂದು ರಾಗವಾಗಿ ಹಾಡುತ್ತ ತರಕಾರಿ ಗಾಡಿಯನ್ನು ತಳ್ಳುತ್ತ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಿಂದಿನ ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ದನಿ ಕೇಳಿಸಿದೊಡನೆ, ನಮ್ಮ ಎರಡು ವರ್ಷದ ಮಗ ಅದನ್ನು ಅನುಕರಿಸಿ ತಾನೂ “ಸೊಪ್ಪಿನ ಹಾಡು’ ಹಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಇದಾದ ಮೇಲೆ “ಹಳೆ ಪಾತ್ರೆ ಹಳೇ ಪೇಪರ್‌’ ಎನ್ನುವ ವ್ಯಾಪಾರಿ, ರಂಗೋಲಿ ಪುಡಿ ಮಾರುವವಳು, ಆಯಾ ಸೀಸನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕರಬೂಜ, ಸೀಬೆ ಹಣ್ಣು, ಮಾವಿನಹಣ್ಣು, ಕಡಲೇಕಾಯಿ ಮಾರುವವರು… ಇವರೂ ತಮ್ಮ ತಳ್ಳುಗಾಡಿಗಳ ಸಮೇತ  ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗುತ್ತಿದ್ದರು.  ಒಂದಿಬ್ಬರು ಬೆಳೆಗಾರರು ತಾವು ಬೆಳೆಸಿದ ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಚೀಲಗಳಿಗೆ ತುಂಬಿಸಿ, ಸೈಕಲ್‌ನಲ್ಲಿ  ಮನೆ ಮುಂದೆ ಮಾರುತ್ತ ಬರುತ್ತಿದ್ದರು.   

ಆಮೇಲೆ ಬರುವ ತರಕಾರಿಯಣ್ಣ ವಿವಿಧ  ತರಕಾರಿಗಳನ್ನು ಹೇರಿದ ತಳ್ಳುಗಾಡಿಯನ್ನು  ರಸ್ತೆಯ ಇಳಿಜಾರಿನಲ್ಲಿ ಜಾರದಂತೆ, ಚಕ್ರಕ್ಕೆ ಕಲ್ಲು ಕೊಟ್ಟು ನಿಲ್ಲಿಸಿ, “ಬದನೇಕಾಯ್‌… ಬೆಂಡೇಕಾಯ್‌… ಹೀರೇಕಾಯ್‌… ಅವರೇಕಾಯ…… ಸೌತೆಕಾಯ…’ ಎನ್ನುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಮನೆಯವರು ಚಿಕ್ಕ ಬುಟ್ಟಿಯನ್ನೋ, ಚೀಲವನ್ನೋ,  ಕುಕ್ಕರ್‌ ಪಾತ್ರೆಯನ್ನೋ ಹಿಡಿದು ಗಾಡಿಯ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತ ಜಮಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

“ಏನಣ್ಣ , ನಿನ್ನೆ ಬಂದಿಲ್ಲ’, “ಮೊನ್ನೆ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದ ಅವರೇಕಾಯಿ ಬರೀ ಹುಳ’, “ಮೂಲಂಗಿ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ’, “ಸೌತೆಕಾಯಿ ಕಹಿ ಇತ್ತಪ್ಪಾ’ , “ಮಗಳ ಸೀಮಂತ ಆಯ್ತಾ?’ ಇತ್ಯಾದಿ ಪ್ರಶಂಸೆ, ನಿಂದನೆ, ಕುಶಲೋಪರಿಗಳ ಜತೆಗೆ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಬಾಲ್ಕನಿ ಮೇಲೆ ಬಟ್ಟೆ ಹರವುತ್ತಿದ್ದ ನನ್ನನ್ನು , “ಆಂಟಿ ತರಕಾರಿ ಬೇಡ್ವಾ? ಕಾಫಿ ಆಯ್ತಾ. ಪಾಪು ಉಷಾರಾ’ ಎಂದು ಮಾತಿಗೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದ. ನನಗಿಂತ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ದೊಡ್ಡವನಾದ ಆತನಿಗೆ ನಾನು ಹೇಗೆ “ಆಂಟಿ’ ಆಗಬಲ್ಲೆ ಅನಿಸುತಿತ್ತು !

ಯೋಗಕ್ಷೇಮ ವಿಚಾರಿಸುತ್ತ¤, ನಗುತ್ತಾ ತರಕಾರಿ ವ್ಯಾಪಾರ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಬೀನ್ಸ್‌ ತುಂಬಾ  ಬೆಲೆ, ಟೊಮಾಟೊ ಚೆನ್ನಾಗಿಲ್ಲ’ ಅಂತ ಯಾರಾದರೂ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದರೆ, “ಇದು ನಾಟಿ ಬೀನ್ಸ್‌ ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತೆ ಅಕ್ಕಾ, ಇದು ನಮ್‌ ತ್ವಾಟದ್ದೇಯಾ? ನಾ  ಊಟಿ ಬೀನ್ಸ್‌ ತರಲ್ಲ , ಬೇರೆಯವರ ಥರ’, “ಹುಳಿ ಟೊಮಾಟೊ ಬೇರೆ ಇದೆ, ಇದು ಜಾಮೂನ್‌ ಟೊಮೆಟೊ… ನಿಮಗ್ಯಾವುದು ಬೇಕು?’, “ಈರೆಂಗೆರೆ ಬದನೆಕಾಯ್‌ ನೋಡಿ… ಭಾತ್‌ ಮಾಡಿದ್ರೆ ಏನು ಚೆನ್ನಾಗಿರುತ್ತೆ ಅಂತೀರಾ?’ ಎಂದು ಮಾರುತ್ತರಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ತಮಾಷೆ ಏನೆಂದರೆ, ಒಂದು ಕಟ್ಟು ಕೊತ್ತಂಬರಿ ಸೊಪ್ಪಿನ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕೆ  ವಿಪರೀತ ಚೌಕಾಶಿ ಮಾಡಿ ನಾಲ್ಕಾಣೆ ಉಳಿಸಿದ ಅಜ್ಜಿಯೊಬ್ಬರು, ಒಳಗಿನಿಂದ ಲೋಟದಲ್ಲಿ ಕಾಫಿ ತಂದು ತರಕಾರಿಯಣ್ಣನಿಗೆ ಕೊಟ್ಟು, “ಕಾಫಿ ಕುಡಿಯಪ್ಪ ಬಿಸಿ ಆರೊØàಗುತ್ತೆ’  ಅಂದು ಧಾರಾಳತನ ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತಾರೆ !

“ಗಡ್ಡೆ ಕೋಸು ಇದ್ಯಾ’ ಎಂದು ವಿಚಾರಿಸುತ್ತಾರೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬರು. “ನಿನ್ನೆ ಇತ್ತು ಅಕ್ಕ. ಈವತ್ತಿಲ್ಲ, ನಾಳೆ ತತೇìನೆ. ಈ ನಡುವೆ ನೀವು ತರಕಾರಿಗೆ ಬರೋದೇ ಇಲ್ಲ, ಬೀಟ್‌ರೂಟ್‌ ತೊಗೊತೀರಾ? ಈವತ್ತೇ ಕಿತ್ತಿದ್ದು , ತ್ವಾಟದಿಂದೆÉà ಬಂದೆ. ಹೂಕೋಸು ಹಾಕಿವ್ನಿ. ಮುಂದಿನ್ವಾರ ತರ್ತೀನಿ’ ಇತ್ಯಾದಿ ಮಾತು ಸಾಗುತ್ತದೆ. ಗಡ್ಡೆ ಕೋಸು  ಕೇಳಿದವರು, ಬೀಟ್‌ರೂಟ್‌ ಕೊಂಡು ವಾಪಸಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ತಂದಿರೋ ದುಡ್ಡು  ಸ್ವಲ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಿರುತ್ತದೆ. “ಅಯ್ಯೊ ನಾಳೆ ಕೊಡುವಿರಂತೆ’ ಎಂದು ಇವನೇ ಸಮಜಾಯಿಷಿ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.

ನಮ್ಮ ಮಗ ಚಿಕ್ಕವನಿ¨ªಾಗ ಅವನಿಗೆ ಬೇಯಿಸಿದ ನೇಂದ್ರಬಾಳೆ ಹಣ್ಣನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿ ಕೊಟ್ಟರೆ ಇಷ್ಟಪಟ್ಟು ತಿನ್ನುತಿದ್ದ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಎÇÉಾ ಹಣ್ಣಿನ ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೇರಳದ ನೇಂದ್ರ ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ಸಿಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವಾದುದರಿಂದ  ಬೀದಿಯಲ್ಲಿ  ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ಮಾರುತ್ತಿದ್ದ ಅಜ್ಜ ಒಬ್ಬರನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿಕೊಂಡು ನಮಗೆ ವಾರಕ್ಕೆ ಒಂದು ಚಿಪ್ಪು ನೇಂದ್ರ ಬಾಳೆಹಣ್ಣು ತಂದುಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಒಪ್ಪಂದ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿ¨ªೆವು. ಆ ಅಜ್ಜ ತಪ್ಪದೇ ಹಣ್ಣು ತರುತ್ತಿದ್ದರು. ನನ್ನ ಮಗನೂ ತನಗೆ ಆ ತಾತ ಬಹಳ ಪರಿಚಯದವರೇನೋ ಎಂಬಂತೆ ಅವರ ಬಳಿ  ನಗುನಗುತ್ತಾ  ತೊದಲು ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದ. ಅಷ್ಟರಲ್ಲಿ ನಾನು ಚಹಾ ಕೊಡುತ್ತಿ¨ªೆ. ಅದನ್ನು ಕುಡಿದು “ಟೀ ಚನ್ನಾಗೈತೆ ಮಗಾ’ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಅಜ್ಜ ಹೊರಡುತ್ತಿದ್ದರು.

ನಗರ ಪ್ರದೇಶದ ಕೆಲವು ಬಡಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯಾಪಾರ-ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಈಗಲೂ ಇದೆ. ಆದರೆ, ಮಾಲ್‌ಗ‌ಳಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾಹಕರಾದ ನಾವೇ ಗಾಡಿಯನ್ನು ತಳ್ಳುತ್ತ ನಮಗೆ ಬೇಕಾದುದನ್ನು ಗಾಡಿಗೆ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಗೃಹಿಣಿಯರ ಶ್ರಮ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಕತ್ತರಿಸಿದ ಬೀನ್ಸ್‌, ಸುಲಿದ ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ, ಹೆಚ್ಚಿದ ಕ್ಯಾಬೇಜ್‌ ಕೂಡ ಸಿಗುತ್ತವೆ. ಬೇಕಿದ್ದನ್ನು ಕೊಂಡು ಮಾತಿಲ್ಲದೆ ನಿಗದಿತ ದುಡ್ಡನ್ನು  ಕಾರ್ಡ್‌ ಸ್ವೆ„ಪ್‌ ಮಾಡಿ ಅಥವಾ ಕ್ಯಾಶ್‌ ಕೊಟ್ಟು ಬಂದರೆ ಕೌಂಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತವರು ನಿರ್ಭಾವುಕತೆಯಿಂದ “ಥ್ಯಾಂಕ್ಸ್‌ ‘ ಅನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿಗೆ ಮುಗಿಯಿತು ಶಾಪಿಂಗ್‌.

ಹೊಸ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಗೆ ಕೆಲವು ಅನುಕೂಲತೆಗಳು ಇವೆ. ಆದರೂ ಮನುಷ್ಯ ಮನುಷ್ಯನೇ, ಯಂತ್ರ ಯಂತ್ರವೇ. ಎಲ್ಲಿ ಹೋದುವು ತಳ್ಳು ಗಾಡಿಗಳು, ಅವುಗಳ ಒಡೆಯರು, ಅವರ ಮಾತುಗಳು ಮತ್ತು ಗಾರ್ಡನ್‌ ಫ್ರೆಶ್‌ ತರಕಾರಿಗಳು?

– ಹೇಮಮಾಲಾ ಬಿ.