ಕ್ರೌಂಚ ಪಕ್ಷಿ ಯ ಕ್ಷೇಮ ಸಮಾಚಾರ

 ಇದೊಂದು ವಲಸೆ ಹಕ್ಕಿ. ಸರಸ್‌ಕ್ರೌಂಚ ಪಕ್ಷಿಗಿಂತ ಚಿಕ್ಕದು. COMMON  CRANE ( Graus Grus) M Valture + ಊರ ಕೋಳಿ ಹುಂಚದಂತೆ ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಪುಕ್ಕ ಅರ್ಧ ವರ್ತುಲಾಕಾರದಲ್ಲಿ ಕೆಳಮುಖವಾಗಿ ಬಾಗಿದೆ. ವರ್ತುಲ ಪುಕ್ಕ ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿಯ ಚೆಲುವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ. ಪ್ರಣಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ಪುಕ್ಕ ಮೇಲೆತ್ತಿ ನರ್ತಿಸಿ, ತನ್ನ ಪ್ರಿಯತಮೆಯನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತದ ರಣ ಹದ್ದಿನಷ್ಟು ಎತ್ತರವಾಗಿದೆ. ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂದ ಹಕ್ಕಿ 3 ರಿಂದ 6 ಕೆಜಿ ತೂಕವಿರುತ್ತದೆ. ಅಗಲಿಸಿದಾಗ ರೆಕ್ಕೆಯ ಅಗಲ 1.8 ರಿಂದ 2.4 ಮೀ. ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಡೊಮೆಸೆಲ್‌ಕ್ರೇನ್‌ ಬಿಟ್ಟರೆ ಯುರೋಪಿನಲ್ಲಿ ಇದು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ. 

 ಉದ್ದುದ್ದ ಕಾಲು, ಕುತ್ತಿಗೆ, ಕೊಕ್ಕು, ಬೂದು ಬಣ್ಣದ ಕಾಲು ಇದಕ್ಕಿದೆ. ದೂರದಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಕೊಕ್ಕರೆಯಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.  ಆದರೆ, ಬಿಳಿ ಛಾಯೆಯ ಕಂದುಬಣ್ಣ, ಕಣ್ಣಿನ ಹಿಂಭಾಗದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗಿ ಕುತ್ತಿಗೆಯ ಬುಡದ ತನಕ ಬಿಳಿ ಪಟ್ಟಿ ಇರುತ್ತದೆ.  ನೆತ್ತಿ, ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಕೊಕ್ಕರೆಗಳಿಗಿಂತ ಇದು ಭಿನ್ನ ಎಂದು ಸುಲಭವಾಗಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. 

ಹಕ್ಕಿಯ ಬಾಲದ ಪುಕ್ಕ ಉಂಗುರಾಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಆದರೆ ಕೊಕ್ಕರೆಗಳ ಪುಕ್ಕ ನೇರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕೊಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ರೌಂಚಗಳಿಗಿರುವ ಭಿನ್ನತೆ ಇರುತ್ತದೆ.   ಕುತ್ತಿಗೆ  ಮುಕ್ಕಾಲು ಭಾಗ ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿದೆ.  ಸೈಬೀರಿಯನ್‌ ಕ್ರೌಂಚ ಹಕ್ಕಿ, ಸರಸಕ್ರೇನ್‌, ಚಿಕ್ಕಕ್ರೌಂಚ ಪಕ್ಷಗಳಿಗಿಂತ ಇದು ಬೇರೆ ಎಂದು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕಂಡು ಹಿಡಿಯ ಬಹುದಾಗಿದೆ. ಮಾರ್ಚ್‌ ದಿಂದ ಏಪ್ರಿಲ್‌ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಗುಂಪು, ಗುಂಪಾಗಿ ವಲಸೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಇದರ ಹಾರಿಕೆ ಸ್ಲಂಗ್‌ ಬಾತು ಕೋಳಿಯ ಹಾರಿಕೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಗೆ ತರುತ್ತದೆ. ಇದು ಕುತ್ತಿಗೆಯನ್ನು ಮುಂದೆ ಚಾಚಿ, ಕಾಲುಗಳೆರಡನ್ನು ಮುಮ್ಮುಖವಾಗಿ ಮಾಡಿ ಹಾರುತ್ತದೆ.  
ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂದ ಮರಿಗಳು ಕೆಂಪು ಮಿಶ್ರಿತ ಬೂದು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ. ಮರಿಗಳು ದೊಡ್ಡದಾದ ಮೇಲೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತವೆ.  ಅದಕ್ಕೂ ಮುನ್ನ ದೇಹದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೇಗೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿ ದಿನ ಎಷ್ಟು ದೂರ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತವೆ, ಮಧ್ಯ ನಿಲ್ಲದೇ ಒಂದೇರೀತಿ ಹಾರುತ್ತದೆಯೋ- ಈ ವಿಚಾರವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಯಬೇಕಿದೆ.  ಇವು ವಲಸೆ ಬರುವಾಗ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಇತರ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಜೊತೆ ಬರುವವೋ? ಇಲ್ಲವೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಬರುವವೋ? ಎಂಬ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಯಬೇಕಿದೆ. 

ಈ ಪಕ್ಷಿ ಏರು ಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಕ್ರೋಕ್‌, ಕ್ರೋಕ್‌ ಎಂದು ಮರಿಮಾಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕೂಗುತ್ತದೆ.  ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕ್ರೌಂಚ ಪಕ್ಷಿಯ ಜೊಡಿಯನ್ನು ಹೊಳೆ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಮುಂಜಾನೆ ಮತ್ತು ಸಾಯಂಕಾಲ ಹಾರಿಕೊಂಡೇ ಇದ್ದು, ಬೇಸಾಯ ಮಾಡಿದ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಮರಿ ಮಾಡುವಾಗಲೂ ಸಸ್ಯಗಳ ಗುಚ್ಚ ಇರುವಲ್ಲಿ ಅದರ ನಡುವೆ ಹುಲ್ಲು ಸೇರಿಸಿ ತೇಲು ಗೂಡು ನಿರ್ಮಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ತಿಳಿ ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಮೊಟ್ಟೆ ಇಟ್ಟು ಮರಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ತಿಳಿ ಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಮೊಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ , ದಟ್ಟಕಂದು ಬಣ್ಣದ ಚುಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಮಚ್ಚೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಹೊಳೆ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿರುವ ಹೊಲಗಳಲ್ಲಿ ಕಲ್ಲಂಗಡಿ ಸಸ್ಯ ಬೆಳೆದಾಗ ಅದರದಂಟು , ಚಿಗುರುಗಳನ್ನು ತಿಂದು ರೈತರ ಕೆಂಗಣ್ಣಿಗೆ ಇವು ಗುರಿಯಾಗುವುದೂ ಉಂಟು. ಆದರೂ ಕಲ್ಲಂಗಡಿಗೆ ಬೀಳು ಹುಳುಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಪಾತ್ರ ಕಡಿಮೆ ಏನಿಲ್ಲ. 

 ಹೆಣ್ಣು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಾವು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಮರಿಯಾದ ಕೆಲವು ದಿನಗಳಲ್ಲೆ ತಂದೆ ತಾಯಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ತನ್ನ ಆಹಾರ ತಾನೇ ದೊರಕಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ನೈಪುಣ್ಯತೆಯನ್ನು ಕ್ರೌಂಚಪಕ್ಷಿ ಕಲಿಯುತ್ತದೆ.  ಪ್ರೌಢಾವಸ್ಥೆಗೆ ಬಂದಾಗ ವಲಸೆಗಾಗಿ ಈ ಮರಿಗಳಿಗೆ ತಂದೆ ತಾಯಿ ಯಾವರೀತಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ ಮಾಡುವುದು ಎಂಬುದು ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಬೇಟೆಯಿಂದಾಗಿ ಈ ಪಕ್ಷಿಯ ಸಂತತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಅಪರೂಪದ ಪಕ್ಷಿ ಸಂಕುಲವನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಎಲ್ಲರದ್ದು ಆಗಬೇಕಾಗಿದೆ. 

ಪಿ. ವಿ. ಭಟ್‌ ಮೂರೂರು