Advertisement
ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಸಾರುವ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಪ್ರಸಂಗ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಎಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟದ್ದು ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲುವುದು ಈ ಲೇಖನದ ಉದ್ದೇಶ. 1930ರಲ್ಲಿ ಕಾಸರಗೋಡು ಸಮೀಪ ಕೊರಕ್ಕೋಡು ಎಂಬಲ್ಲಿ ಕೊರಕ್ಕೋಡು ಎಂಬ ಮೇಳವಿತ್ತು. ಆ ಮೇಳದ ಯಜಮಾನರಾದ ಕಾಸರಗೋಡು ದೇವಪ್ಪ ಮೇಸ್ತ್ರಿಯವರಿಗೆ ಏಳು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಆಟ ಆಡಿಸಬೇಕೆಂದು ಇಚ್ಛೆಯಾಯಿತು. ಆದರೆ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಪ್ರಸಂಗ ಪುಸ್ತಕ ಬರೆದಿರದ ಕಾಲವದು. ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ದೇವಪ್ಪ ಮೇಸ್ತ್ರಿಗಳು ಆ ಕಾಲದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಭಾಗವತರೂ, ಆಶುಕವಿಗಳೂ ಆಗಿದ್ದ ದಿ| ಮಾಂಬಾಡಿ ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರಲ್ಲಿ ಬಂದು ನೀವೇ ಈ ಪ್ರಸಂಗ ಮುನ್ನಡೆಸಿ ಕೊಡಬೇಕು ಎಂದು ಕೇಳಿಕೊಂಡರು. ಮಾಂಬಾಡಿಯವರೂ ಶ್ರೀದೇವಿಯ ಸೇವೆ ಎಂದು ಒಪ್ಪಿದರು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾಗವತರಾಗಿ ಮೆರೆದಿದ್ದ ಜತ್ತಿ ಈಶ್ವರ ಭಾಗವತರಿಂದ ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆಯ ಕಥೆ ಕೇಳಿದ ಮಾಂಬಾಡಿಯವರು ಸ್ವಂತ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ಪದ್ಯಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಏಳು ದಿನಗಳ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಮೊದಲ ದಿನ ಮೇಳದ ಭಾಗವತರಾದ ಪೆರಿಯಪ್ಪಾಡಿ ಪರಮೇಶ್ವರ ಭಾಗವತರು ಹಾಡಿದರು. ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಂಬಾಡಿ ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರೇ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ಏಳೂ ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಮಾಂಬಾಡಿಯವರು ಪರಿಶುದ್ಧ ವ್ರತ ನಿಯಮದಲ್ಲಿದ್ದರಲ್ಲದೇ, ಎಲ್ಲ ಕಲಾವಿದರೂ ಅದೇ ಶುದ್ಧ ನಿಯಮ ಪಾಲಿಸಬೇಕೆಂದು ಆಜ್ಞಾಪಿಸಿದ್ದರು. ಹೀಗೆ ಪ್ರಥಮವಾಗಿ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಕೊರಕ್ಕೋಡಿನಲ್ಲಿ ಏಳು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಆಖ್ಯಾನದಂತೆ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು. ಜತ್ತಿ ಈಶ್ವರ ಭಾಗವತರು ಏಳೂ ದಿನವೂ ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಎದುರಿನ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೋಡಿ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಿದ್ದರು. ಅಂದು ಶ್ರೀದೇವಿಯ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದವರು ಆ ಕಾಲದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಲಾವಿದರಾಗಿದ್ದ ಪಾಣಾಜೆ ಗಣಪತಿ ಭಟ್ಟರು .ಮಹಿಷಾಸುರನಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವರು ಅಂದಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬಣ್ಣದ ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಬಣ್ಣದ ಕುಂಞ್ಞಯವರು. ಹೀಗೆ ಪ್ರಥಮ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಪ್ರಸಂಗ ಏಳು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಕೊರಕ್ಕೋಡಿನಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು. ಅಂದು ಮಹಿಷಾಸುರನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದ ಬಣ್ಣದ ಕುಂಞ್ಞಯವರು ಆವೇಶಕ್ಕೊಳಗಾಗಿ ಕೋಣವನ್ನು ಬಲಿಕೊಡುವ ಕಲ್ಲಿಗೆ ತಲೆ ಬಡಿದು ಬಲಿದಾನ ಮಾಡಿದ್ದರಂತೆ ಎಂದು ಈಗಿನ ಹಿರಿಯ ಭಾಗವತರಾದ ಬಲಿಪ ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ಘಟನೆಯ ಸತ್ಯಾಂಶ ಅಸ್ಪಷ್ಟ. ಏಕೆಂದರೆ ಪ್ರಥಮ ದೇವಿಮಹಾತ್ಮೆ ಬರೆದ ಹಾಗೂ ಭಾಗವತಿಕೆ ಮಾಡಿರುವ ದಿ| ಮಾಂಬಾಡಿ ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರು ತಮ್ಮ ಅಭಿನಂದನಾ ಗ್ರಂಥ “ರಂಗವೈಖರಿ’ಯಲ್ಲಿ ಇದರ ಕುರಿತು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿಲ್ಲ. ಪ್ರಥಮ ದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತ್ತು ಎಂದೇ ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ( ಆದರೂ ಬಣ್ಣದ ಕುಂಞ್ಞ ಎಂಬವರು ಮಹಿಷಾಸುರ ಪಾತ್ರ ಮಾಡುವಾಗ ಅಕಸ್ಮಾತ್ತಾಗಿ ಶ್ರೀದೇವಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯ ಮೈಯನ್ನು ಸ್ಪರ್ಷ ಮಾಡಿದ್ದು, ನಂತರ ಅವರಿಗೇನೋ ಆವೇಶ ಬಂದಂತಾಗಿ ಬಲಿದಾನ ಮಾಡಿದ್ದರು ಎಂಬ ಘಟನೆಯನ್ನು ಹಿರಿಯರಿಂದ ನಾನೂ ಕೇಳಿದ್ದೇನೆ.ಆದರೂ ಇದು ಪ್ರಥಮ ಪ್ರದರ್ಶನದಲ್ಲಿರಲಿಕ್ಕಿಲ್ಲ).ಇದಾಗಿ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ (ಬಹುಶ‌ಃ 1960ರ ಆಸುಪಾಸಿನಲ್ಲಿ ) ಮಗದೊಮ್ಮೆ ಕೊರಕ್ಕೋಡು ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲೇ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮಹಾತ್ಮೆ ಪ್ರಸಂಗ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ ಪ್ರಾರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇರಾ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಭಾಗವತರು (ಕುಂಡೆಚ್ಚ ಭಾಗವತರು ) ಭಾಗವತಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದರೆ, ಈಗಿನ ಹಿರಿಯ ಭಾಗವತರಾದ ಬಲಿಪ ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರು ಕೊನೆಯ ದಿನ ಭಾಗವತಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದರಂತೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ಮಹಿಷಾಸುರ ಪ್ರಕರಣ ನಡೆದ ಕಾರಣ ಯಾವುದೇ ಕಲಾವಿದರು ಮಹಿಷಾಸುರ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಲು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳದಾದಾಗ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಯಕ್ಷಗಾನ ಬಣ್ಣದ ವೇಷಧಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಅಂಬುರವರು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಮಹಿಷಾಸುರನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರೆ, ಇನ್ನೋರ್ವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬಣ್ಣದ ವೇಷಧಾರಿ ಬಣ್ಣದ ಮಾಲಿಂಗರವರು ಶುಂಭನ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಬಲಿಪ ನಾರಾಯಣ ಭಾಗವತರು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
ಎಂ. ಶಾಂತರಾಮ ಕುಡ್ವ