Advertisement
ರಾಹುಲ್ ತನ್ನ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಜನ ಧನ್, ಶೌಚಾಲಯ, ಗ್ಯಾಸ್ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನೇಕೆ ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳೆಲ್ಲ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಈ ಯೋಜನೆಗಳು ವಿಫಲವಾಗಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳೇ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮೌನವೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕತೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ.
Related Articles
Advertisement
ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇದು 1971ರ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. 1971ಕ್ಕೂ 2019ಕ್ಕೂ ಅಗಾಧವಾದ ವ್ಯತ್ಯಾಸವೂ ಇದೆ. ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಕೂಡ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಬೇರುಮಟ್ಟದಿಂದ ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಿದ್ದರು. ರಾಜಕೀಯದ ಆಗಸದಲ್ಲಿ ಯಾವೆಲ್ಲ ತಾರೆಗಳು ಯಾರ ರೀತಿ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ, ಯಾವ ಗ್ರಹಗಳು ಯಾವ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿವೆ ಎಂದೆಲ್ಲ ಭವಿಷ್ಯ ನುಡಿದಿದ್ದ ಪಂಡಿತರ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಇಂದಿರಾ ಬುಡಮೇಲು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಇಂದಿರಾ ಮತ್ತು ಮೋದಿ ನಡುವಿನ ಮುಖ್ಯ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಎಂದರೆ ಇಂದಿರಾ ಭರವಸೆಗಳು ಭರವಸೆಗಳಾಗಿಯೇ ಉಳಿದವು, ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಬಡವರ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ದೃಷ್ಟಿ ಗೋಚರವಾಗುವಂಥ ಗುಣಾತ್ಮಕವಾದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತಂದರು.
ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಭರವಸೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ 20 ಅಂಶ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿ ಬಳಿಕ ಅದನ್ನು ಆಮೆನಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದ್ದ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟರು. ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ 100ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗದಷ್ಟು ವೇಗದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದರು. ಬಡತನ ನಿವಾರಣೆ ಎಂಬ ಹಳೆ ದುರ್ಬಲ ಘೋಷಣೆ ಮೋದಿ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ 2022ಕ್ಕಾಗುವಾಗ ಬಡತನ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಎಂಬ ಗುರಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಮೋದಿಯ ಯಶಸ್ಸು ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ತನ್ನ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಜನ ಧನ್, ಶೌಚಾಲಯ, ಗ್ಯಾಸ್ ಸಿಲಿಂಡರ್, ಆವಾಸ್ ಯೋಜನೆ, ಆಯುಷ್ಮಾನ್ ಭಾರತ್ ಅಥವಾ ಮುದ್ರಾ ಯೋಜನೆಯನ್ನೇಕೆ ಪ್ರಸ್ತಾವಿಸಲಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳೆಲ್ಲ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದ್ದವು. ಒಂದು ವೇಳೆ ಈ ಯೋಜನೆಗಳು ವಿಫಲವಾಗಿದ್ದರೆ ಅವುಗಳೇ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯ ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯಗಳಾಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಮೌನವೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕತೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ‘ಜೈ ಶ್ರೀರಾಮ್’ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣವಾದಾಗ ಬಲವಾದ ಪ್ರತಿರೋಧ ಬಂದದ್ದು ರಾಜಕೀಯ ಎದುರಾಳಿಗಳಿಂದಲ್ಲ ಬದಲಾಗಿ ಜನರಿಂದ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಜೋಕ್ ವೈರಲ್ ಆಯಿತು.
ಕೋಲ್ಕತ್ತಕ್ಕೆ 20 ಮೈಲು ದೂರದಲ್ಲಿ ನದಿ ದಡದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಾಮ್ಪುರ ಎಂಬ ಊರಿದೆ. ಶ್ರೀರಾಮ್ಪುರಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಟಿಕೇಟ್ ಖರೀದಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಬಂಗಾಳಿಗಳು ಹೇಳಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ಬೇಗಮ್ಪುರದ ಟಿಕೇಟ್ ಎಂದು ಕೇಳ ಬೇಕಿತ್ತು. ಜೋಕ್ ಆಗಿದ್ದರೂ ಇದು ಬಂಗಾಳದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ವಿಡಂಬಿಸುತ್ತಿದೆ.
ಸರಕಾರ ಸಿಟ್ಟನ್ನು ತಾಳಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲುದು, ಆದರೆ ವ್ಯಂಗ್ಯವನ್ನಲ್ಲ. ಸ್ಯಾಮ್ ಪಿತ್ರೋಡ ಬಿಜೆಪಿ ಪಾಲಿಗೆ ಅಗೋಚರವಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಿದ ವರವಾದರು. ಪಿತ್ರೋಡ ತಾನು 2019ರ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಆಗಬಹುದು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದ್ದರು ಎಂಬ ರಹಸ್ಯವನ್ನು ಅವರ ಕೆಲವು ಆತ್ಮೀಯರೇ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಗೆದ್ದರೂ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯಾಗಲು ತಯಾರಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆಗ ತನಗೆ ಪ್ರಧಾನಿ ಹುದ್ದೆ ಅಲಂಕರಿಸಲು ಕರೆ ಬರಬಹುದು ಎಂಬ ಹಗಲು ಕನಸು ಕಂಡಿದ್ದರು ಪಿತ್ರೋಡ. ಇಂಥ ಭ್ರಮೆಗಳೆಲ್ಲ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತುಟಿ ಮೀರಿ ಹೊರಗೆ ಬಂದು ಬಿಡುತ್ತವೆ. ‘ಜೋ ಹುವಾ ಸೋ ಹುವಾ’ ವಿವಾದದ ಬಳಿಕ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಹೈಕಮಾಂಡ್ ಬಾಯಿಮುಚ್ಚಿಕೊಂಡಿರಲು ಪಿತ್ರೋಡಗೆ ಆದೇಶಿಸಿದುದರಿಂದ ನಿಜವಾಗಿ ನಷ್ಟವಾದದ್ದು ಬಿಜೆಪಿಗೆ. ಪಿತ್ರೋಡ ಇನ್ನಷ್ಟು ಸಂದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರೆ ಬಿಜೆಪಿಯ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಕೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿತ್ತು. ಮೋದಿ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಅಗತ್ಯಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಖಚಿತವಾದದ್ದು ಎಕಾನಾಮಿಸ್ಟ್ ಎಂಬ ಪತ್ರಿಕೆ ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಲೇಖನದಿಂದ. ಮೋದಿ ವಿರುದ್ಧ ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ಪಕ್ಷಪಾತದಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಹುರುಳೇ ಇಲ್ಲದ ಸುದೀರ್ಘ ಲೇಖನವೊಂದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತುಸು ಘನತೆ ಹೊಂದಿದ್ದ ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಅಂದಾಜಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ವಿರಳ. ಹಿತ್ತಾಳೆ ಕಿವಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬ ಸಿಗುವ ತನಕ ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ದಿಲ್ಲಿಗೆ ಪೂರ್ಣಾವಧಿ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯನ್ನೇ ಹೊಂದಿರಲಿಲ್ಲ. ಯಾವಾಗ ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ಮೋದಿ ಸೋಲುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತೋ ಆಗಲೇ ಮೋದಿ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಖಚಿತವಾಗಿತ್ತು.
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕೇರಳ ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾದ ಪಕ್ಷವಾಯಿತು. ಅದೂ ಮಿತ್ರ ಪಕ್ಷಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಒಂದಷ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದು. ವಯನಾಡಿನಲ್ಲಿ ತನಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಗೆಲುವಿಗೆ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ ಕಾರಣ ಎಂದು ಸ್ವತಃ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್ನಿಂದ ಮತಭಿಕ್ಷೆ ಕೇಳಿದ್ದು ಪಕ್ಷದ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಇದೇ ಮೊದಲು.
ಕುಟುಂಬದ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿರುವ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಈ ಚುನಾವಣೆಯೊಂದು ದುಃಸ್ವಪ್ನ. ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿಯ ಚರಿಷ್ಮಾ ಪತನಗೊಂಡಿತು. ಪ್ರಚಾರದ ವೇಳೆ ಅವರಿಗಿದ್ದ ಅಸಹನೆಯನ್ನು ಫಲಿತಾಂಶ ಸಮರ್ಥಿಸಿದೆ. ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇದೇ ರೀತಿ ಮುಂದುವರಿದರೆ 2021ರ ವಿಧಾನಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲೂ ಮಮತಾ ಬ್ಯಾನರ್ಜಿ ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಬಂಗಾಳದಾದ್ಯಂತ ಪಿಸುನುಡಿಯಂತೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಕೇಳಿ ಬರುತ್ತಿದ್ದ ಮಾತೊಂದು ಸತ್ಯವಾಗಿದೆ. ‘ಉನ್ನಿಶೇ ಹಾಲ್ಫ್, ಎಕುಶೆ ಶಾಫ್’. ಇದರರ್ಥ ಏನೆಂದರೆ 2019ರಲ್ಲಿ ಮಮತಾ ಸ್ಥಾನ ಗಳಿಕೆ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಳಿಸಿ ಮತ್ತು 2021ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ತೊಲಗಿಸಿ ಎಂದು. ನವೀನ್ ಪಟ್ನಾಯಕ್ ದಾಖಲೆ ಅವಧಿಗೆ ಮತ್ತೂಮ್ಮೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೇರಿದ್ದಾರೆ.
ಆದರೆ ಪಕ್ಷ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವರ ಅಸ್ತಿತ್ವನ್ನಷ್ಟೇ ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಒಡಿಶಾದಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಥಿತ್ಯಂತರಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಈ ಹೀನಾಯ ಸೋಲಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ನ ಏಕೈಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಎಂದರೆ ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ಪಕ್ಷದ ಖಾಯಂ ಅಧ್ಯಕ್ಷನೆಂದು ಘೋಷಿಸುವುದು. ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಲು ಕಾಂಗ್ರೆಸಿನಿಂದ ಅಸಾಧ್ಯ. ಇನ್ನೇನಿದ್ದರೂ ಬಿಜೆಪಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪಕ್ಷಗಳ ನಡುವೆ ಹೋರಾಟ.
ಚುನಾವಣೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಆರಂಭವಾದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದಕ್ಕೆ ಬರೆದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನಾನು ರಾಜಕೀಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ‘ಅಲೆ’ಯೊಂದು ಹರಿದಾಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದೆ. ಆದರೆ ಯಾರಿಗೂ ಅಲೆಯ ಮೂಲ ಸ್ವಭಾವ ಏನೆಂದು ಅರ್ಥವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಅಲೆ ದಡಕ್ಕೆ ತಲಪುವ ತನಕ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಮೋದಿ ಅಲೆ ಸುನಾಮಿಯಾಗಿ ಅಪ್ಪಳಿತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲು ವಿಫಲರಾದವರೆಲ್ಲ ಮುಳುಗಿದ್ದಾರೆ.
– ಎಂ.ಜೆ.ಅಕ್ಬರ್