ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗೇಮಿಂಗ್ ಕಾನೂನುಗಳು- ಒಂದು ಸಾರಾಂಶ

ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ನೀತಿ ಆಯೋಗವು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಫ್ಯಾಂಟಸಿ ಕ್ರೀಡೆಗಳಲ್ಲಿನ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಕೌಶಲ್ಯ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಉದ್ಯಮದ ಭಾಗವಾಗಿ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆನ್‌ ಲೈನ್‌ ಫ್ಯಾಂಟಸಿ ಕ್ರೀಡಾ ವೇದಿಕೆಗಳ ಏಕರೂಪದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಕರಡು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿ ಸೂತ್ರಗಳ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಾ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ಇಡೀ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಕೌಶಲ್ಯ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲು ಒಂದೇ ಸ್ವ-ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಆನ್‌ ಲೈನ್‌ ಕೌಶಲ್ಯ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಉದ್ಯಮವು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ. ಬದಲಾಗಿ, ಎಲ್ಲಾ ನಂತರ, ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವೀಕರಿಸಿದ ನಿಯಮಗಳು ಮತ್ತು ಇ- ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ದೊಡ್ಡ ಕೊಡೆಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕೌಶಲ್ಯಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಆಟಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾನ್ಯತೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಗೇಮಿಂಗ್‌ಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು.

ಇ-ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಎಂದರೇನು

– ಹಲವಾರು ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಗಳು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಗಳು ಅವಕಾಶದ ಆಟ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟದ ನಡುವಿನ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

– ಆದರೆ ಅವಕಾಶದ ಆಟಗಳ ಮೂಲಕ ವೇಜರಿಂಗ್‌ ಮತ್ತು ಜೂಜಾಟವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವ ರಾಜ್ಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಶ್ಲಾಘನೀಯ. ಎಲ್ಲಾ ಆಟಗಳನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಹಿನಿಗೆ ಸಾಮಾನ್ಯೀಕರಿಸುವ ಬದಲು ಇ- ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಜೂಜು ಅಥವಾ ವೇಜರಿಂಗ್‌ ಬಗ್ಗೆ ತರುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

– ಇ- ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕ್ರೀಡೆಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್‌ ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಅದರ ಪ್ರಕಾರಗಳಲ್ಲಿ ನೈಜ-ಸಮಯದ ತಂತ್ರ, ಮೊದಲ ವ್ಯಕ್ತಿ ಶೂಟರ್‌, ತುಂಬಾ ಆಟಗಾರರು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಫೈಟಿಂಗ್‌, ಕಾರ್ಡ್‌ಗೇಮ್ಸ್‌ ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಟಲ್‌ ರಾಯಲ್‌ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕ್ರೀಡೆಗಳಿಗೆ ಹೋಲುವ ಕೌಶಲ್ಯಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ.

ನಿಯಂತ್ರಣದ ಅವಶ್ಯಕತೆ

– ಇ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಉದ್ಯಮವು ಆಟಗಾರರಿಗಾಗಿ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ, ಅವರು ಅದರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಅದರ ಅಪಾರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ನಿಯಮಗಳ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯು ಮಾನ್ಯತೆಯಾಗಿದ್ದು, ದುರುಪಯೋಗದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಅಪಾರವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕಾನೂನು ಆಡಳಿತಗಾರರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ.

– ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಎಲ್ಲಾ ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಬಳಕೆದಾರರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 4% ಮತ್ತು 2020ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾರೆ ಗೇಮಿಂಗ್‌  ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಒಟ್ಟು ಆದಾಯದ 9%ನಷ್ಟಿದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ಭಾರತೀಯ ಇ- ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ  ವಿದೇಶಿ ಸಂಬಂಧಗಳು ಹೊಸ ಭಾರತೀಯ ಪ್ಲಾಟ್‌ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳನ್ನು ಅಪಮಾನಕ್ಕೊಳಗಾಗಿಸಿವೆ. ಈ ಆಟಗಳು ವಿಕಸನಗೊಂಡಿವೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಸುಭದ್ರಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ವಿರಾಮ ಚಟುವಟಿಕೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು, ಇಂದು ಕ್ರೀಡೆಯ ಮತ್ತೊಂದು ಆಯಾಮವಾಗಿದೆ. ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಆಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ  ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ತಂಡಗಳಾಗಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸುತ್ತವೆ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 17-20 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಇ- ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಆಟಗಾರರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು  885 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಡಾಲರ್‌ ಮೌಲ್ಯದ 400 ಸ್ಟಾರ್ಟ್‌ ಅಪ್ ಗಳಿವೆ ಮತ್ತು ಇವುಗಳಲ್ಲಿ 71 ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಫ್ಟ್ ವೇರ್ ಬೇಡಿಕೆ ವೇಗವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆ, ಮುಂಬರುವ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 40,000 ಹೊಸ ನೇರ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.

– ಈ ಅಂಕಿಅಂಶಗಳು ಉದಯೋನ್ಮುಖ ವಲಯದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತವೆ. ಅದು ಇಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಲು ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯಲು ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಗಳು ಈ ವಲಯವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಸಮಗ್ರ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲಕರ ನೀತಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಸಮಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕಿದೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಜೂಜಾಟ ಎಂಬ ತಪ್ಪು ಗ್ರಹಿಕೆ ಈ ವಲಯಕ್ಕೆ ಐಟಿ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾನ ನೀಡುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ  ಬರುವ ಒಂದು ಅಡಚಣೆಯಾಗಿದೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್‌ ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಯಾವುದೇ ಕೌಶಲ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಆಟವು ಜೂಜಾಟಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪುನರಾವರ್ತಿತವಾಗಿ ಪುನರುಚ್ಚರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕೌಶಲ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಆಟಗಳಲ್ಲಿ ತಂತ್ರ, ಕುಶಾಗ್ರಮತಿ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿಭೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಕೌಶಲ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಆಟದಲ್ಲಿ ಶ್ರೇಷ್ಠತೆ ಮತ್ತು ಗೆಲ್ಲುವುದು ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೂಂದೆಡೆ ಯಾವುದೇ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳಬೇಡಿ ಮತ್ತು ಒಬ್ಬರು ದಾಳಗಳ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಾರೆ-ಅದು ಕೇವಲ ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ.

– ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಕೆಲವು ವಿದೇಶಿ ಆಟಗಾರರಿಂದ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು, ಅನ್ಯಾಯದ ಒಪ್ಪಂದದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಿಗೆ ಆಟಗಾರರನ್ನು ಒಳಪಡಿಸುವ ಕುಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುವವರು. ಆದ್ದರಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಕ ಸಂಸ್ಥೆಯ ತೀವ್ರ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತೀಯ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಯಾರು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಬಹುದು. ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಉದ್ಯಮದ ಎಲ್ಲಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರಿಗೆ, ಆಟಗಾರರಿಗೆ, ಡೆವಲಪರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಗೇಮಿಂಗ್‌ ಪ್ಲಾಟ್‌ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸುರಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಯುತ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದೆ.

–  ಭಾರತೀಯ ಆಟದ ಅಭಿವರ್ಧಕರು ಮತ್ತು ಆಟಗಾರರಿಗಾಗಿ ಅವರ ಕೌಶಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಜಾಗತಿಕ ವೇದಿಕೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ ಸಮಯ ಇದು; ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿಯವರು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತಾ ಭಾರತೀಯ ನಿರ್ಮಿತ ಆಟಗಳನ್ನು  ಏಕ್‌ ಭಾರತ್‌-ಶ್ರೇಷ್ಠ ಭಾರತ್‌ ಚೇತನದೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮಾಧ್ಯಮ ಎಂದು ಪ್ರಧಾನಿ ನಂಬಿದ್ದಾರೆ.

– ಅವರ ದೃಷ್ಟಿಗೆ ನಿಜ, ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಇ-ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ ಫಾರ್ಮ್ ಗಳು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಇ-ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಿವೆ. ಇದು ನಿಧಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗೆ ನೆರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯರನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ಸವಾಲಿನ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದೆ.

*1957, ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಆರ್‌ಎಂಡಿ ಚಮರ್‌ ಬಾಗ್‌ವಾಲಾ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಯೂನಿಯನ್‌ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟಗಳನ್ನು ವ್ಯಾಪಾರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳೆಂದು ಇದನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.

*1967 ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಕೆ. ಸತ್ಯನಾರಾಯಣ ಮತ್ತು ಇತರರು: ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ

– ರಮ್ಮಿ ಎಂಬುದು ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟ

–  ಅವಕಾಶದ ಅಂಶಗಳು ಆಟವನ್ನು “ಅವಕಾಶದ ಆಟವಾಗಿ” ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

*1996 ಸರ್ವೋಚ್ಚ ನ್ಯಾಯಾಲಯ: ಕೆ.ಆರ್‌. ಲಕ್ಷ್ಮಣನ್‌ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ತಮಿಳುನಾಡು ರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಇತರರು.

– ಕುದುರೆ ಓಟದ ಮೇಲೆ ಬೆಟ್ಟಿಂಗ್‌ ಮಾಡುವುದು ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟವಾಗಿದೆ.

– ಕೌಶಲ್ಯದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿತ ಆಟ; “ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟವೆಂದರೆ ಅದರಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು, ಆಟಗಾರನ ಉನ್ನತ ಜ್ಞಾನ, ತರಬೇತಿ, ಗಮನ, ಅನುಭವ ಮತ್ತು ಆಟಗಾರನ ಮನೋಭಾವನೆಯನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ.

– ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟಗಳು

*2013, ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌; ಭಾರತೀಯ ಪೋಕರ್‌ ಅಸೋಸಿಯೇಶನ್‌ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ

– ಪೋಕರ್‌ ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟವಾಗಿದೆ.

*2017, ಪಂಜಾಬ್‌ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ಮತ್ತು ಹರಿಯಾಣ ವರುಣ್‌ಗಂಬರ್‌ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಚಂಡೀಗಢದ ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಇತರರು.

– ಫ್ಯಾಂಟಸಿ ಆಟಗಳು ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟಗಳಾಗಿವೆ.

– ಕೌಶಲ್ಯದ ಆಟಗಳನ್ನು ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.