ಹಗಲು ಎಂದರೆ ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯವಂತೆ !

ಇವತ್ತು ಇಲ್ಲಿನ ಸಮಯ ಒಂದು ತಾಸು ಹಿಂದೆ ಹೋಗಿದೆ. ಇನ್ನು ಮನೆಯೊಳಗಿರುವ ಸಮಯಪಾಲಕ, ತಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆ ಹೋಗದ ಮತ್ತು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಲ್ಲದ ಕೈಗಡಿಯಾರಗಳನ್ನು ನಾವೇ ಕೈಯಲ್ಲಿ ತಿರುಪಿ ಹಿಂದೆ ಮಾಡಿದ್ದೇವೆ. ಪ್ರತೀ ಅಕ್ಟೋಬರ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯ ಆದಿತ್ಯವಾರದಂದು ಇಲ್ಲಿನ ಸಮಯ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಹಿಂದೆ ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಭೂಮಿ, ಆಕಾಶ, ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ ಎಲ್ಲರೂ ಆ  ಕಾಲಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ತಿರುಗಬೇಕೋ ಹಾಗೆ ತಿರುಗುತ್ತವೆ ಎಲ್ಲಿ ಇರಬೇಕೋ ಅಲ್ಲಲ್ಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಇಲ್ಲಿ  ಗಂಟೆ ತೋರಿಸುವ ಗಡಿಯಾರಗಳು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಇವೆಯೋ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅವವನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಗಂಟೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾರಲ್ಪಡುವ ನವೀನ ಯುಗದ  ಸಮಯ ತೋರಿಸುವ ಸ್ಮಾರ್ಟ್‌ ಟಿವಿಗಳು, ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು, ಮೊಬೈಲ…ಗಳು ಯಾರೂ ಹೇಳಿದರೂ ಹೇಳದಿದ್ದರೂ ಅತಿ ಜಾಣ ಮತ್ತು  ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತರಂತೆ ತಮ್ಮಷ್ಟಕ್ಕೆ ಇವತ್ತು ಗಂಟೆ ಹಿಂದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಇವತ್ತಿನ ಅತಿ ಬೆಳಗಿನ ಒಂದು ಗಂಟೆಯ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲ ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತ ಡಿಜಿಟಲ… ಗಡಿಯಾರಗಳೂ ಒಂದು ಗಂಟೆ ಹಿಂದೆ ಹೋಗಿ ಮಧ್ಯರಾತ್ರಿಯ 12 ಗಂಟೆ ಎಂದು ತೋರಿಸಿವೆ. ಮತ್ತೆ ಏನೂ ಆಗಲೇ ಇಲ್ಲವೇನೋ ಎಂಬ ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆಯಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ಬಹುಶಃ ಹಿಂದೆ ಬಿದ್ದವರಿಗೆ ಒಂದು ಪಾಠ ಹೇಳಲಿಕ್ಕೂ ಇರಬಹುದು! ಹೀಗೆ ಸಮಯವನ್ನು ಹಿಂದೆ ಇಡುವುದರ ಹಿಂದೆ ದೊಡ್ಡ ಕತೆ ಇದೆ.

ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದಕ್ಕೆ ಕತೆ ಇಲ್ಲ, ಯಾವುದಕ್ಕೆ ಇತಿಹಾಸ ಇಲ್ಲ ಹೇಳಿ? ಚಳಿಗಾಲದ ಆರಂಭದ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ ತಿಂಗಳ ಕೊನೆಯ ಆದಿತ್ಯವಾರ ಹೀಗೆ ಸಮಯವನ್ನು ಹಿಂದಿಡುವ ಮೊದಲು ಅಂದರೆ ಈ ಬೇಸಿಗೆಯ ಶುರು ಶುರುವಿನ ತಿಂಗಳಾದ ಮಾರ್ಚ್‌ ನ ಕೊನೆಯ ಆದಿತ್ಯವಾರ, ಸಮಯವನ್ನು ಒಂದು ಗಂಟೆ ಮುಂದಿಟ್ಟಿರುತ್ತಾರೆ. ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಎರಡು ಬಾರಿ, ಗಂಟೆಯನ್ನು ಮೊದಲು ಮುಂದಿಡುವುದು ಮತ್ತೆ ಹಿಂದಿಡುವುದು ಇಪ್ಪತ್ತನೆಯ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಒಂದು ಸಿದ್ಧಾಂತ. ಕರಾರುವಕ್ಕಾಗಿ ಹೇಳುವುದಾದರೆ 1916ರಿಂದ ಬ್ರಿಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆದು ಬಂದ ಪದ್ಧತಿ. ಮುಂದಿಟ್ಟದ್ದಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿಡುವುದೋ ಅಥವಾ ಹಿಂದಿಟ್ಟದ್ದಕ್ಕೆ ಮುಂದಿಡು ವುದೋ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ತಿಳಿಯುವುದು ಮೊಟ್ಟೆಯಿಂದ ಮರಿಯೋ ಮರಿಯಿಂದ ಮೊಟ್ಟೆಯೋ ಎನ್ನುವಷ್ಟು ಕ್ಲಿಷ್ಟ ಅಲ್ಲ. 

ಭೂಮಿಯ ಉತ್ತರಾರ್ಧ ಗೋಳದಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಿಟನ್‌ ಧ್ರುವ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಭಾರತಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಗೆ ಮತ್ತು ಚಳಿಗಾಲಗಳಲ್ಲಿ ಹಗಲು ಹಾಗೂ ರಾತ್ರಿಯ ಅವಧಿಗಳ ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚು ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇರುವುದಿಲ್ಲ . ಆದರೆ, ಬ್ರಿಟನ್‌ ಅಲ್ಲಿ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ದದ ಹಗಲು ಅಥವಾ ಬೆಳಕಿರುವ ಹೊತ್ತು; ಮತ್ತೆ ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಉದ್ದದ ಕತ್ತಲಿನ ಹೊತ್ತು. 1907ರಲ್ಲಿ ವಿಲಿಯಂ ವಿÇÉೆಟ…ಎಂಬ ಕಟ್ಟಡ ಕಟ್ಟುವ ಕೆಲಸಗಾರ ಬೇಸಿಗೆಯ ಆರಂಭದ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಗಡಿಯಾರ ಮುಂದಿಡುವ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿದ. ತನ್ನ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯ ಅಥವಾ day light saving ಎಂದು ಕರೆದ. ಈ ದೇಶದ ನಡು ಬೇಸಿಗೆಯ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ 3 ಗಂಟೆಗೆ ಸೂರ್ಯೋದಯ, ರಾತ್ರಿ 9ಕ್ಕೆ ಸೂರ್ಯಾಸ್ತ. ಸೂರ್ಯ ಅಷ್ಟು ಬೇಗ ಮೂಡಿದರೂ, ಅದು ನಿದ್ರೆಯ ಹೊತ್ತಾದ್ದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿನ ಜನರು ಸೂರ್ಯ ಹುಟ್ಟಿ ಎರಡು-ಮೂರು ಗಂಟೆ ಹಾಸಿಗೆಯÇÉೇ ಇರುತ್ತಿದ್ದರು. ಹೊರಗಡೆ ಸಮಯ ಕಳೆಯುವುದನ್ನು ಇಷ್ಟಪಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಲಿಯಂನಿಗೆ ಬೆಳ್ಳಂಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಜನ ಹಾಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಗೊರೆಯುವುದು ಆಯುಷ್ಯ ದಂಡ ಎನಿಸಿತು.

ತನ್ನ ಅರಿವನ್ನು ಇತರರಿಗೂ ಹಂಚಲು ಒಂದು ಕರಪತ್ರವನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿದ. ತನ್ನ ಕರಪತ್ರಕ್ಕೆ “ಹಗಲು, ಬೆಳಕಿನ ನಷ್ಟ’ ಎಂಬ ಶೀರ್ಷಿಕೆ ಕೊಟ್ಟ. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಹೇಗೆ ಅಮೂಲ್ಯವಾದ ಬೆಳಗಿನ ಸಮಯವನ್ನು ನಿದ್ರಿಸುತ್ತ ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆಂದು ವಿವರಿಸಿದ. ಅದರ ಬದಲಿಗೆ ಬೇಸಿಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಒಂದು ತಾಸು ಮುಂದಿಟ್ಟರೆ, ಬೆಳಕು ಹರಿದ ಸ್ವಲ್ಪ

ಹೊತ್ತಿನÇÉೇ ಜನರು ಎದ್ದು ತಮ್ಮ ದೈನಂದಿನ ಕೆಲಸ ಶುರು ಮಾಡುತ್ತಾರೆಂದು ವಿವರಿಸಿದ. ಜನರ ಸಮಯದ ಸದುಪಯೋಗವಲ್ಲದೆ, ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ  ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಮುಂದಿಡುವುದರಿಂದ  ದೇಶಕ್ಕೆ 2.5 ಮಿಲಿಯನ್‌ ಪೌಂಡ್‌ಗಳ (ಆ ಕಾಲಕ್ಕೆ) ಲಾಭ ಆಗುತ್ತದೆ ಎಂದ. ಈ ಪದ್ಧತಿಯ ಪರಿಣಾಮದಂತೆ ಪೂರ್ತಿ ಕತ್ತಲಾಗುವ ಮೊದಲೇ ಜನರು ಹಾಸಿಗೆಗೆ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಬಳಕೆಯ ಶಕ್ತಿಮೂಲಗಳ ಉಳಿತಾಯ ಎಂದೂ ಸಾರಿದ. ಆ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಬ್ರಿಟನ್ನಿನಲ್ಲಿ  ಯಾರೂ ಕಂಡುಕೇಳದ ಒಂದು ಸಲಹೆ ಇದಾದುದರಿಂದ ವಿಲಿಯಂ ಬಹಳ ಜನ ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿದರೂ ತಮಾಷೆ ಮಾಡಿದರು. 1909ರಲ್ಲಿ ಈ ಸಲಹೆ ಸಂಸತ್ತನ್ನು ಕೂಡ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ಆದರೆ, ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶಾಸನವಾಗಿ ಅಂಗೀಕಾರ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ವಿಲಿಯಂ ವಿÇÉೆಟ… 1907ರ ನಂತರದ ತನ್ನ ಬದುಕಿನ ಭಾಗವನ್ನು ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯದ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತ, ಒಪ್ಪಿಸುತ್ತ ಕಳೆದ. ಇದರ ಮಧ್ಯೆಯೇ 1915ರಲ್ಲಿ ಫ‌ೂÉ ಜ್ವರ ಬಂದು ಮರಣ ಹೊಂದಿದ. ಈತ ಮಡಿದ ಮರುವರ್ಷ 1916ರಲ್ಲಿ  ಜರ್ಮನಿ ಈತನ  ಸಲಹೆಯನ್ನು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು.ಇದಾದ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಬ್ರಿಟನ್‌ ಕೂಡ day light saving ಅನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ತಂದಿತು.

ಅದು ಮೊದಲ ಮಹಾಯುದ್ಧ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ. ಬ್ರಿಟನ್‌ ಮತ್ತು ಜರ್ಮನಿಗಳು ತೀವ್ರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ನಿರತವಾಗಿದ್ದ ಸಮಯ. ಎರಡೂ ದೇಶಗಳು ವಿಲಿಯಮ…ನ ಸಲಹೆಯಂತೆ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೃತಕವಾಗಿ ಸಮಯ ಮುಂದಿಡುವ ಯೋಜನೆ ವಾಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿತು. ಸೂರ್ಯ ಮುಳುಗುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಜನರು ಮಲಗುವ ಸಮಯ. ಆದ್ದರಿಂದ ಕತ್ತಲಾದ ಮೇಲೆ ಬಳಸುವ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಅಥವಾ ಇಂಧನ ಮೂಲದ ಬೆಳಕುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಕಡಿಮೆ ಆಯಿತು. ದೇಶದ ಸಚಿವಾಲಯಗಳು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಸಮಯವನ್ನು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಯಾಕೆ ಮುಂದಿಡಬೇಕು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿಹೇಳುವ ಕರಪತ್ರಗಳನ್ನು ಹಂಚಿದರು. ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯ ಕಾನೂನಾಯಿತು; ಬೇಸಿಗೆಯ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಗಂಟೆ ಮುಂದಿಡುವುದು, ಚಳಿಗಾಲದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಒಂದು ತಾಸು ಹಿಂದಿಡುವುದು ಚಾಚೂತಪ್ಪದೆ ಪಾಲನೆಯಾಯಿತು.

1906ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ವಿಲಿಯಂ ವಿÇÉೆಟ… ತನ್ನ  ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿಸುವ ಮೊದಲೇ, 1784ರಲ್ಲಿ  ಅಮೆರಿಕದ ಬೆಂಜಮಿನ್‌ ಫ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್‌ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಮಯ ಮುಂದಿಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಆಗುವ ಆರ್ಥಿಕ ಲಾಭದ ಕುರಿತು ಪ್ರಬಂಧ ಬರೆದಿದ್ದ. ಅಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರದ ಫ್ರಾಂಕ್ಲಿನ್‌ನ ಕಲ್ಪನೆ ಮುಂದೆ ಯುರೋಪ್‌ನ ದೇಶಗಳು 1916ರಲ್ಲಿ ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯವನ್ನು ಕಾನೂನಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ  ಕೂಡ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. 

ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೆ ಆರಂಭಗೊಂಡ ಬೇಸಿಗೆಯ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಸಮಯ ಮುಂದಿಡುವ, ಚಳಿಗಾಲದ ಆರಂಭಕ್ಕೆ ಸಮಯ ಹಿಂದಿಡುವ ಪದ್ಧತಿ ಇಂದಿಗೂ ಮುಂದುವರಿದು, ಇವತ್ತು ನಾವು ಸಮಯವನ್ನು ಒಂದು ತಾಸು ಹಿಂದಿಟ್ಟಿದ್ದೇವೆ. ಈ ಕ್ರಮ ಶುರು ಆದಾಗಿನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೂ ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ, ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ, ಪಂಡಿತರ ಪೂರ್ತಿ ಅನುಮೋದನೆಯಿಂದಲೇ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದಲ್ಲ , ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಉಳಿತಾಯ ಹೌದೋ ಅಲ್ಲವೋ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಜಿಜ್ಞಾಸೆ ಇದೆ, ಸಂದೇಹ ಇದೆ. ಈ ಕಲ್ಪನೆಯಿಂದ ನಿಜವಾಗಿ ಎಷ್ಟು ವಿದ್ಯುತ್‌ ಉಳಿಯಿತು, ಎಷ್ಟು ಇಂಧನ ಉಳಿಯಿತು ಎಂದು ಸರಿಯಾಗಿ ಲೆಕ್ಕ ಇಟ್ಟವರಿಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ  ವಿಲಿಯಂ ವಿÇÉೆಟ…ನಂತಹ ಒಬ್ಬ ಕಟ್ಟಡ ಕಟ್ಟುವ ಸಾಮಾನ್ಯನಿಂದ ಹಿಡಿದು ವಿನ್ಸrನ್‌ ಚರ್ಚಿಲ…ನಂತಹ  ಪ್ರಧಾನಿಯವರೆಗೆ ಈ day light saving ಅನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿದವರಿ¨ªಾರೆ. ಮತ್ತೆ ಬೆಂಬಲಿಸಿದವರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಜನ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿರುವವರು, ಕ್ರೀಡಾಪಟುಗಳು ಅಥವಾ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೊರಾಂಗಣ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತರು. ಇನ್ನು ಇಲ್ಲಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ರೈತರು, ಗಡಿಯಾರ ನೋಡದ, ಸೂರ್ಯೋದಯ, ಸೂರ್ಯಾಸ್ತಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡೇ ಬದುಕುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳನ್ನು ಸಾಕಿಕೊಂಡ ಕೃಷಿಕರು ಮತ್ತು  ಆರೋಗ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞರು ಈ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಲೇ ಬಂದಿ¨ªಾರೆ; ವರ್ಷಕ್ಕೆರಡು ಬಾರಿ ನಮ್ಮ ದೇಹದ, ಮನಸ್ಸಿನ ಅಥವಾ ನಮ್ಮೊಳಗಿನ ಜೈವಿಕ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ಬದಲಾಯಿಸುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ ಎಂದೂ ವಾದಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಗಡಿಯಾರದ ಮುಳ್ಳನ್ನು ನಾವು ಸುಲಭವಾಗಿ ತಿರುಗಿಸಿದರೂ ದೇಹದೊಳಗಿನ ಜೈವಿಕ ಗಂಟೆ ಈ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಸ್ವಲ್ಪಪರದಾಡುತ್ತದೆ. ಇನ್ನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ‌ ಮಹಾರಾಣಿಯ ಅರಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಹಳೆ ಕಾಲದ  ಒಂದು ಸಾವಿರ ಗಡಿಯಾರಗಳ ಮುಳ್ಳುಗಳನ್ನು ತಿರುಗಿಸಿ ಹಿಂದೋ ಮುಂದೋ ಇಡುವುದು ಬರೋಬ್ಬರಿ ಐವತ್ತು ತಾಸುಗಳ ಕೆಲಸವಂತೆ! ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ  ಈ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಇದು ಖುಷಿಯೋ ಹೆಮ್ಮೆಯೋ ರಗಳೆಯೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಬಿಡಿ. ಹಗಲು ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯ ಒಳ್ಳೆಯದೋ ಕೆಟ್ಟ¨ªೋ ತಿಳಿಯುವುದು ಕಷ್ಟವೇ ಆದರೂ  ಪಾಲಿಸಲೇಬೇಕಾದ ಒಂದು ಕ್ರಮ, ಕಾನೂನಂತೂ ಹೌದು. ಮತ್ತೆ ಇವತ್ತು  ಬ್ರಿಟನ್ನಿನ ಸಮಯ ಒಂದು ತಾಸು ಹಿಂದೆ ಹೋದ್ದರಿಂದ ನಿದ್ರೆಯನ್ನು ಇಷ್ಟ ಪಡುವವರಿಗೆಲ್ಲ ಒಂದು ತಾಸು ಹೆಚ್ಚು ಮಲಗಲು ದೊರೆತದ್ದೂ  ಹೌದು; ಇನ್ನು ಇವರ ಬೆಳಕಿನ ಉಳಿತಾಯ ಲಾಭವೋ ನಷ್ಟವೋ ಎಂದು ಅರಿಯಬೇಕಿದ್ದರೆ ವರ್ಷದÇÉೊಮ್ಮೆ ಮುಂದೆ, ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಹಿಂದೆ ಹೋಗುವ ಸಮಯವನ್ನೇ ಕೇಳಬೇಕು. 

– ಯೋಗೀಂದ್ರ ಮರವಂತೆ, ಬ್ರಿಸ್ಟಲ್‌, ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌